Ngành Vật lý Y khoa: Ngành học vì sức khỏe cộng đồng vô cùng “khan hiếm” nguồn lực

NTTU – Việc áp dụng hàng loạt các phương pháp kỹ thuật, kiến thức vật lý trong khám chữa bệnh và điều trị như một cuộc cách mạng đổi mới toàn bộ lĩnh vực y tế hiện nay. Từ đó sinh ra một chuyên ngành mới chính là vật lý y khoa? Vậy định nghĩa đúng về Vật lý y khoa là gì? Chương trình đào tạo cũng như cơ hội việc làm ra sao? Tất cả sẽ có trong bài viết dưới đây của NTTU bạn nhé.
Vật lý Y khoa là ngành khoa học ứng dụng, áp dụng các kiến thức, quy luật và hiện tượng vật lý cũng như nguyên tắc kỹ thuật vào sinh học, y tế để phục vụ chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Chuyên ngành Vật lý Y khoa tập trung vào nghiên cứu các vấn đề liên quan tới áp dụng bức xạ ion hóa vào chẩn đoán và điều trị bệnh. Trường Đại học Nguyễn Tất Thành đã tập trung nghiên cứu xây dựng chương trình đào tạo vật lý y khoa theo chuẩn quốc tế dưới sự giúp đỡ của Cơ quan Năng lượng Quốc tế và các chuyên gia trong nước. Vào ngày 31/8/2017, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành chính thức được Bộ GD&ĐT trao quyết định cho phép Trường đào tạo thí điểm ngành Vật lý Y khoa.

Vật lý y khoa là cầu nối giữa Vật lý và Y khoa, là ngành khoa học ứng dụng các kiến thức vật lý và các đặc trưng tương tác của bức xạ với vật chất cũng như các nguyên lý khám chữa bệnh. Cán bộ Vật lý Y khoa phối hợp với các bác sĩ nhằm Đảm bảo an toàn, nâng cao Chất lượng, hiệu quả trong chẩn đoán và điều trị bệnh, cũng như sử dụng tối ưu trang thiết bị y tế, chủ yếu tập trung vào 03 lĩnh vực:

Chẩn đoán hình ảnh
Vật lý y khoa tại các khoa chẩn đoán hình ảnh phụ trách đảm bảo an toàn bức xạ thông qua việc đánh giá và theo dõi liều lượng bức xạ lên bệnh nhân và nhân viên y tế, kiểm tra đảm bảo chất lượng cho các thiết bị ghi hình như X quang tổng hợp, tăng sáng truyền hình, X quang nhũ ảnh, CT, siêu âm, cộng hưởng từ… Vật lý y khoa còn phối hợp với bác sĩ chẩn đoán hình ảnh để thực hiện tối ưu hóa quy trình chiếu chụp nhằm đảm bảo liều bức xạ lên bệnh nhân là thấp nhất có thể với chất lượng ảnh đầy đủ thông tin chẩn đoán.

Xạ trị
Vật lý y khoa tại các khoa xạ trị phụ trách lập kế hoạch xạ trị cho bệnh nhân ung thư nhằm đảm bảo cung cấp đủ liều lượng bức xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư và bảo vệ các cơ quan lành xung quanh, kiểm tra đảm bảo chất lượng cho các thiết bị bức xạ tại khoa như máy gia tốc tuyến tính (LINAC), CT mô phỏng, thiết bị xạ trị áp sát…đánh giá theo dõi liều bức xạ lên bệnh nhân, phối hợp cùng bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị…

Vật lý y khoa đang là ngành thiếu nguồn nhân lực được đào tạo chính quy

Y học hạt nhân
Y học hạt nhân sử dụng các đồng vị phóng xạ để thực hiện chẩn đoán và điều trị bệnh. Vật lý y khoa trong y học hạt nhân phụ trách việc kiểm tra đảm bảo chất lượng cho các thiết bị tại khoa như máy đo độ tập trung tuyến giáp, SPECT, PET, máy chuẩn liều (dose calibrator) …đánh giá theo dõi liều bức xạ lên bệnh nhân, đánh giá thời gian lưu trú cần thiết cho bệnh nhân tiếp nhận điều trị với đồng vị phóng xạ, …

3.1. Tại các bệnh viện, cơ sở y tế:
Làm việc tại khoa xạ trị, chẩn đoán hình ảnh, y học hạt nhân với các công việc cụ thể như sau:
• Lập kế hoạch xạ trị cho bệnh nhân ung thư
• Đánh giá liều bệnh nhân trong chẩn đoán và điều trị bệnh.
• Kiểm tra, đảm bảo chất lượng thiết bị ghi hình (X quang, CT, X quang nhũ, tăng sáng truyền hình, siêu âm, cộng hưởng từ…) và thiết bị điều trị (máy gia tốc tuyến tính Linac, CT mô phỏng, thiết bị xạ trị áp sát…)
• Nghiên cứu, ứng dụng kĩ thuật điều trị mới nhằm đảm bảo việc khám chữa bệnh an toàn và hiệu quả.
• Đánh giá liều nhân viên y tế, nghiên cứu ứng dụng các biện pháp đảm bảo an toàn bức xạ cho nhân viên.
• Tư vấn mua sắm thiết bị, tư vấn thiết kế thi công
3.2. Tại các Viện nghiên cứu, Trường Đại học.
Vật lý y khoa có thể làm việc như một nhà nghiên cứu tại các Viện nghiên cứu để phát triển và ứng dụng các kỹ thuật mới, quy trình mới vào y tế. Ngoài ra, người tốt nghiệp chương trình sau đại học Vật lý y khoa còn có thể tham gia giảng dạy tại các trường đại học và cao đẳng có các ngành đào tạo liên quan. Vật lý y khoa còn tham gia đào tạo các khóa ngắn hạn, bổ túc kiến thức về an toàn bức xạ dành cho nhân viên y tế.
3.3. Công ty kinh doanh thiết bị y tế
Vật lý y khoa có thể công tác tại các công ty kinh doanh thiết bị y tế đảm nhận việc tư vấn kỹ thuật, hướng dẫn người dùng và hỗ trợ lắp đặt – vận hành hệ thống một cách an toàn và hiệu quả. Ngoài ra, họ còn tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, phát triển và cập nhật công nghệ mới, đảm bảo rằng các sản phẩm cung cấp ra thị trường đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và quy định pháp lý nghiêm ngặt trong lĩnh vực y tế.
3.4. Trung tâm kiểm định bị y tế
Tại các trung tâm kiểm định thiết bị y tế, chuyên gia vật lý y khoa đóng vai trò chủ chốt trong việc đảm bảo chất lượng và an toàn của các thiết bị y tế trước khi được đưa vào sử dụng lâm sàng. Họ thực hiện các phép đo và đánh giá các thông số kỹ thuật của thiết bị như máy X-quang, CT, cộng hưởng từ, các thiết bị xạ trị, siêu âm… theo các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế.
3.5. Cơ quan quản lý nhà nước về an toàn bức xạ, quản lí trang thiết bị y tế
Trong các cơ quan quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và trang thiết bị y tế, chuyên gia vật lý y khoa giữ vai trò tham mưu và hỗ trợ chuyên môn trong việc xây dựng chính sách, quy chuẩn kỹ thuật và văn bản pháp lý liên quan đến việc quản lý, sử dụng thiết bị y tế, đặc biệt là các thiết bị có liên quan đến bức xạ ion hóa.

Hình ảnh sinh viên ngành Vật lý y khoa – Trường ĐH Nguyễn Tất Thành trong giờ thực hành tại Bệnh viện 

Nguồn cung nhân lực Vật lý Y khoa được đào tạo chính quy hiện đang rất khan hiếm, trong khi nhu cầu xã hội lại cao. Chính vì thế, cơ hội nghề nghiệp cho sinh viên sau khi ra trường rất lớn.

Bên cạnh đó, khi học ngành Vật lý Y khoa tại Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, các bạn sẽ được:
– Sinh viên theo học ngành Vật lý y khoa tại Trường ĐH Nguyễn Tất Thành sẽ được học tập và cùng tham gia nghiên cứu với các thầy cô giáo đều là các chuyên gia đến từ các trường đại học, bệnh viện, viện nghiên cứu hàng đầu trong và ngoài nước như: Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), Trung tâm Hạt nhân TP. HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Quân y 175, ĐH Malaya (Malaysia)…
– Chương trình đào tạo cử nhân Vật lý y khoa Trường ĐH Nguyễn Tất Thành được xây dựng theo mô hình chuẩn quốc tế, đảm bảo cho sinh viên sau khi tốt nghiệp có đầy đủ kiến thức, kỹ năng làm việc và phát triển bản thân.
– Trong 2 năm đầu, sinh viên sẽ được làm quen với các kiến thức cơ bản về toán, lý, hóa đại cương, các môn xã hội như triết học, tư tưởng Hồ Chí Minh…

Hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, đạt chuẩn cùng với môi trường năng động, hiện đại của NTTU giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng sống tích cực thông qua các chương trình ngoại khóa, hoạt động tình nguyện

– 2 năm tiếp theo, sinh viên sẽ được trang bị khối kiến thức về cơ sở ngành và chuyên ngành Vật lý y khoa như vật lý bức xạ, sinh học bức xạ, ghi đo bức xạ và liều lượng học, an toàn bức xạ, vật lý trong chẩn đoán hình ảnh, vật lý trong xạ trị, vật lý trong y học hạt nhân…
– Sinh viên còn được Nhà trường chú trọng đến việc trang bị các kỹ năng về ngoại ngữ, tin học, kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm… tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các em trong công tác học tập, nghiên cứu, cập nhật các tài liệu trong nước và quốc tế, dễ dàng hòa nhập với môi trường làm việc ngoài xã hội sau khi tốt nghiệp.
– Có cơ hội thực tập tại Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Quân Y 175 và các bệnh viện lớn có hợp tác chiến lược về đào tạo ngành Vật lý Y khoa Nguyễn Tất Thành.
Bên cạnh đó, NTTU tiếp tục đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất, trung tâm thực hành tạo sự đột phá cho hoạt động học tập, giảng dạy và nghiên cứu trong lĩnh vực Vật lý Y khoa.

Những thế mạnh đào tạo:
– Trường ĐH Nguyễn Tất Thành là trường đại học đầu tiên tại Việt Nam được Bộ giáo dục & Đào tạo cho phép đào tạo chính quy ngành Vật lý Y khoa.
– Chương trình đào tạo Vật lý Y khoa đầu tiên và duy nhất hiện nay tại Việt Nam (tính đến tháng 06/2024) được chứng nhận kiểm định chất lượng chương trình đào tạo theo Thông tư 04/2016/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và đào tạo. Điều này khẳng định chất lượng giảng dạy và cam kết đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
– Chương trình đào tạo được xây dựng phù hợp với khung chương trình chuẩn về đào tạo Vật lý y khoa TCS 56 của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) – Nhờ đó, sinh viên theo học tại trường sẽ được tiếp cận với các kiến thức cập nhật, phương pháp giảng dạy tiên tiến và tiêu chuẩn đào tạo quốc tế, giúp nâng cao cơ hội làm việc trong nước và quốc tế.
– Đội ngũ giảng viên cơ hữu trình độ cao được đào tạo bài bản tại các trường đại học uy tín trên thế giới, giảng viên thỉnh giảng là các chuyên gia giàu kinh nghiệm đến từ các Viện nghiên cứu, Bệnh viện hàng đầu tại Việt Nam và trên thế giới. Do đó, chương trình học không chỉ mang tính tính học mà còn có tính ứng dụng cao trong thực tế.
– Hệ thống phòng thực hành được Nhà trường đầu tư xây dựng và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế tài trợ với đầy đủ trang thiết bị hiện đại phục vụ giảng dạy và nghiên cứu khoa học cho cả 03 nhóm chuyên ngành: Vật lý trong X quang chẩn đoán và can thiệp, Vật lý xạ trị, Vật lý y học hạt nhân.
– Ngoài giờ thực hành tại trường, từ đầu năm thứ 3, sinh viên bắt đầu đi thực tập tại Bệnh viện và cơ sở y tế trên địa bàn TP.HCM, được tiếp xúc với công việc thực tế của các nhà Vật lý y khoa từ rất sớm nhằm phát triển các kỹ năng nghề nghiệp cũng như kỹ năng giao tiếp cho người học.
Việc học tập kết hợp giữa lý thuyết và thực hành trên các thiết bị hiện đại giúp sinh viên phát triển kỹ năng chuyên môn vững chắc, sẵn sàng làm việc ngay sau khi tốt nghiệp.
Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cam kết mang đến môi trường học tập chất lượng cao, giúp sinh viên theo đuổi niềm đam mê và trở thành những chuyên gia gia hàng đầu trong lĩnh vực Vật lý Y khoa.

Nguồn nhân lực vật lý y khoa là điều kiện tiên quyết để cấp phép hoạt động cho các cơ sở y tế có sử dụng bức xạ ion hóa. Theo thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ, tính đến năm 2019, cả nước có đến 4357 cơ sở sử dụng thiết bị X quang trong y tế với hơn 9300 thiết bị X quang; 18 cơ sở xạ trị sử dụng nguồn phóng xạ; 33 cơ sở sử dụng máy gia tốc để xạ trị với tổng số lượng là 61 máy; và 42 cơ sở y học hạt nhân.

Với số lượng thiết bị như trên, ước tính cả nước cần đến gần 3000 vật lý y khoa để đảm bảo cho hiệu quả và chất lượng khám chữa bệnh. Tuy nhiên, theo thống kê của Hội Vật lý Y khoa Việt Nam năm 2018, cả nước chỉ có hơn 150 cán bộ đang làm công việc của Vật lý Y khoa tại các bệnh viện và cơ sở y tế. Trong số đó, chỉ có một số ít người được đào tạo bài bản về vật lý y khoa, các cán bộ còn lại tốt nghiệp từ các ngành kỹ thuật khác như vật lý, vật lý hạt nhân, công nghệ thông tin…

Theo kinh nghiệm quốc tế và của Việt Nam, việc thiếu hụt nguồn nhân lực vật lý y khoa cả về số lượng lẫn chất lượng đã dẫn đến một số bất cập trong hệ thống các cơ sở khám chữa bệnh mà trong đó, phải kể đến là vấn đề an toàn bức xạ cho bệnh nhân, đặc biệt những nguy cơ tiềm ẩn từ chiếu chụp X quang chẩn đoán đối với phụ nữ và trẻ em, những người phải trải qua các thủ tục tái chụp CT và can thiệp nhiều lần.

Các phương thức xét tuyển

►Thí sinh đăng ký tại đây để được tư vấn chi tiết hơn:

———————————————————————————————

Thông tin liên hệ:

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH

Địa chỉ: 300A Nguyễn Tất Thành, phường 13, quận 4, TP. HCM

Tổng đài: 1900 2039

Hotline: 0902 298 300 – 0906 298 300 – 0912 298 300 – 0914 298 300

Website: ntt.edu.vn hoặc tuyensinh.ntt.edu.vn

Trường ĐH Nguyễn Tất Thành