Sự kiệnCholesterol – Bạn tốt hay kẻ thù
Định nghĩa về cholesterol
Cholesterol là một trong 3 lipid quan trọng của hệ tuần hoàn, không chỉ được cung cấp từ thức ăn mà cơ thể mỗi người đều có khả năng tự tổng hợp ra chất này. Khoảng 80% lượng cholesterol nội sinh được sản xuất ở gan và phần còn lại được tổng hợp từ acetyl coA tại ruột. Cholesterol là nguồn nguyên liệu tổng hợp nên các yếu tố tham gia quá tình tiêu hoá lipid (sắc tố mật, muối mật) và các hormone của cơ thể (hormone sinh dục, hormone tuyến thượng thận,…). Tuy nhiên, ở nồng độ cao cholesterol là một trong số tác nhân gây các bệnh lý về tim mạch, mỡ máu,…
Cholesterol là “con dao hai lưỡi” với cơ thể mà bạn cần phải hiểu rõ
Phân loại
Cholesterol vì kém tan trong máu nên cần gắn với protein tạo ra các loại phức hợp lipoprotein để theo hệ mạch di chuyển khắp cơ thể. Các phức hợp có trong lượng phân tử khác nhau gồm LDL (lipoprotein tỉ trọng thấp), HDL (lipoprotein tỉ trọng cao).
LDL – Cholesterol
LDL – Cholesterol có vai trò vận chuyện chất béo và một số protein từ gan theo máu đến các cơ quan trong cơ thể. Chất này được xem là kẻ thù khi hàm lượng tăng cao quá mức cho phép. Khi chỉ số LDL – Cholesterol vượt ngưỡng an toàn sẽ gây ra tình trạng tích tục mỡ và lâu dẫn làm xơ vữa động mạch.
Nếu tình trạng kéo dài, động mạch bị thu hẹp gây tắc nghẽn mạch máu mà nặng hơn là vỡ mạch. Chính vì vậy mà LDL – Cholesterol được xếp vào nguyên nhân gây ra các bệnh lý nguy hiểm, nhất là tình trạng nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não dẫn đến tử vong.
Hàm lượng LDL – C cao sẽ tăng nguy cơ dẫn đến xơ vữa, tắc nghẽn mạch máu
HDL – Cholesterol
Ngược lại với LDL thì HDL là loại cholesterol cần thiết để mang các lipid steroid từ máu trở về gan để xử lý. HDL – Cholesterol chiếm khoảng từ 20 – 30% hàm lượng trong máu, đưa các mảng xơ vữa ra khỏi mạch để máu lưu thông dễ dàng.
Do các thói quen xấu của con người trong xã hội ngày nay như uống rượu, thuốc lá, ăn uống thiếu khoa học, thừa chất béo, lười vận động,… khiến cho hàm lượng HDL – Cholesterol mất đi nhiều. Vì vậy mà LDL – Cholesterol càng tăng cao trong máu và gây ra bệnh lý nguy hiểm.
Hàm lượng cholesterol bình thường và ý nghĩa đối với cơ thể
Để đảm bảo cơ thể khỏe mạnh, không chỉ tìm hiểu về cholesterol là gì thì bạn phải biết về chỉ số bình thường của chất này trong cơ thể. Hàm lượng cholesterol trong máu bình thường và mức độ đánh giá khả năng nguy hiểm như sau:
|
Chỉ tiêu đánh giá |
Bình thường |
Ranh giới |
Nguy cơ cao |
| Cholesterol toàn phần | <200 mg/dL | 200 – 239 mg/dL | >= 240 mg/dL |
| Cholesterol HDL | >= 60 mg/dL | Nam:
40 – 59mg/dL Nữ: 50 – 59 mg/dL |
Nam: <40 mg/dL
Nữ: <50 mg/dL |
| Cholesterol LDL | < 100 mg/dL | 130 – 159 mg/dL | Nguy cơ: 100-129 mg/dL
Nguy cơ cao: 160-189 mg/dL Nguy cơ rất cao: >=190 mg/dL |
Ý nghĩa đối với cơ thể của cholesterol là gì?
Việc tìm hiểu những vai trò cụ thể của Cholesterol là gì trong cơ thể sẽ giúp bạn có thể dễ dàng hình dung hơn về chất này.
- Cholesterol là nguồn sản xuất hormone steroid để duy trì các hoạt động bình thường của cơ thể.
- Chất này còn đóng vai trò tổng hợp nên cortisol để tham gia vào quá trình điều tiết hàm lượng hàm lượng đường trong máu.
- Cholesterol còn là sản sinh ra hormone aldosterone để giữ nước và muối cho cơ thể.
- LDL – Cholesterol làm nhiệm vụ gắn trực tiếp với các vi khuẩn, virus để vô hiệu độc lực, hạn chế khả năng hiểm gây hại cho cơ thể.
- Sự hình thành lớp vỏ myelin của tế bào thần kinh không thể thiếu hợp chất cholesterol.
Cholesterol là hợp chất không thể thiếu tham gia quá trình hình thành vỏ myelin của tế bào thần kinh
- Bên cạnh các vai trò nói trên thì cholesterol còn tham gia vào quá trình sản xuất dịch mật tại gan để hỗ trợ tiêu hóa thức ăn.
- Nhờ các gốc tự do có trong lipid nên cholesterol còn là chất chống oxy hóa quan trọng của cơ thể.
- Trường hợp cơ thể sau phẫu thuật có nhiều động mạch, tĩnh mạch, mô hoặc tế bào bị cắt, gan nhanh chóng sản xuất ra cholesterol, theo máu đi khắp cơ thể để dọn sạch và làm lành tổn thương.
Làm thế nào để hạn chế nguy cơ tăng cholesterol trong máu?
Khi hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao vượt mức bình thường sẽ gây ra các rối loạn chuyển hóa và bệnh lý nguy hiểm. Nếu bạn thuộc trường hợp này thì hãy tham khảo lời khuyên dưới đây:
- Cholesterol được đưa vào cơ thể qua thức ăn nên việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng khoa học, hạn chế chất béo có hại cho sức khỏe sẽ làm giảm khả năng tăng Cholesterol máu.
- Cách tốt nhất để giảm LDL – C và tăng HDL – C là nói không với rượu, bia, thuốc lá, chất kích thích,…
- Kiểm soát cân nặng của cơ thể bởi những trường hợp bị thừa cân, béo phì sẽ có nguy cơ cao tăng hàm lượng lipid trong cơ thể.
Vận động vừa phải, luyện tập thể thao luôn được khuyến khích với tất cả mọi người bởi đây là một thói quen rất tốt để giúp cơ thể có khả năng chống lại bệnh tật.
Nguyễn Thảo Hạnh Ngân tổng hợp
