Ung thư tuyến tiền liệt

NTTU – Tuyến tiền liệt là một tuyến trong hệ thống sinh sản của nam giới, nằm dưới bàng quang và phía trước trực tràng. Ở người trưởng thành, bộ phận có khối lượng 15-25 gram với kích thước 3 x 4 x 2 (cm), bao quanh một phần của niệu đạo, có chức năng sản xuất chất lỏng tạo thành tinh dịch nuôi dưỡng và vận chuyển tinh trùng

Quá trình hình thành tế bào ung thư ở cấp độ phân tử

Ung thư tuyến tiền liệt là một căn bệnh phổ biến trong đó các tế bào ác tính hình thành trong các mô của tuyến tiền liệt, bao gồm ung thư biểu mô tuyến, ung thư tuyến tiền liệt không biệt hoá, ung thư biểu mô tế bào vảy, ung thư biểu mô ống tuyến chuyển tiếp, sarcoma tuyến tiền liệt. Một vài biến thể của ung thư phát triển chậm và giới hạn trong tuyến tiền liệt – ít gây hậu quả nghiêm trọng. Nhưng đa số các biến chứng đều phát triển nhanh và di căn đến các bộ phận khác bên trong cơ thể khi bệnh nhân được phản ánh bằng các triệu chứng ở 4 giai đoạn ung thư như: khó tiểu, tiểu không tự chủ, giảm lực dòng tiểu, xuất huyết tinh dịch và nước tiểu, đau xương, giảm cân, rối loạn cương dương…

Xét về nguyên nhân, ung thư có tác động trên bệnh nhân phụ thuộc vào lứa tuổi, chủng tộc, sắc tộc và giới tính. Sự khác biệt về di truyền huyết thống, nội tiết tố, môi trường sống, bệnh béo phì… dẫn đến sự khác biệt về nguy cơ mắc bệnh giữa các nhóm bệnh nhân. Tuy nhiên, quá trình gia tăng tuổi tác là yếu tố nguy cơ tác động chính đến sự phát triển của tế bào ung thư: Ung thư tuyến tiền liệt hình thành khi xuất hiện các biến đổi DNA biểu mô làm cho các tế bào phát triển và phân chia nhanh làm phình to tuyến tiền liệt. Theo thời gian, các tế bào phá vỡ vỏ bọc di căn đến trực tràng, bàng quang, túi tinh, cơ thắt niệu đạo… hoặc qua mạch máu, hệ thống bạch huyết đến xương và các cơ quan khác gây đau, thậm chí gây gãy xương, nhưng vẫn đáp ứng với một số phương pháp điều trị và có thể được kiểm soát, nhưng không có khả năng chữa khỏi. Ví dụ, sử dụng biện pháp điều trị phẫu thuật, xạ trị, liệu pháp miễn dịch hoặc điều trị hormone có thể cải thiện được tình trạng di căn và rối loạn cương cứng.

Quá trình tầm soát ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới được sử dụng rộng rãi trên thế giới như một biện pháp phát hiện ung thư trước khi biểu hiện thành các triệu chứng cụ thể. Trong đó, khám sức khỏe định kỳ và theo dõi dấu hiệu tiền sử sức khỏe là phương pháp tiện ích nhằm kiểm tra tổng quát trạng thái cơ thể và nhận diện các dấu hiệu bất thường của gia đình và người bệnh qua các thế hệ khác nhau. Đồng thời, cần kết hợp kiểm tra trực tràng kỹ thuật số – DRE tìm các vùng bất thường, thực hiện xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu – PSA của tuyến tiền liệt để kiểm tra PSA máu: nồng độ cao trên 4ng/mL và tỷ lệ PSA tự do/tổng thể dưới 15% là dấu hiệu đặc trưng cho nguy cơ bị mở rộng, nhiễm trùng, viêm hoặc ung thư tuyến tiền liệt. Thêm vào đó, xét nghiệm song song với siêu âm, sinh thiết và chụp cộng hưởng từ trực tràng không chỉ chẩn đoán mà còn phân biệt mức độ ác tính của ung thư tiền liệt mà bệnh nhân mắc phải.

Kết quả xét nghiệm ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn 1

Sau khi chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt, cần thực hiện các xét nghiệm và thủ thuật xác định quá trình di căn của các tế bào ung thư như các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh:

   – Quét xương bằng hạt nhân phóng xạ: phát hiện vùng ung thư di căn nhỏ;

   – Chụp CT: xác định vị trí di căn xa tuyến tiền liệt và sinh thiết kim dẫn bằng CT;

   – ProstaScint scan: phương pháp định hướng di căn của ung thư bằng số lượng chất phóng xạ nhận diện đặc hiệu các tế bào ung thư tuyến tiền liệt xuất hiện ở các bộ phận khác nhau của cơ thể  kết hợp với quan sát hạch vùng chậu và túi tinh tìm tế bào ung thư;

Siêu âm tuyến tiền liệt

Các biện pháp phòng ngừa ung thư an toàn và hiệu quả như lựa chọn chế độ ăn hạn chế thịt đỏ (bò, heo, dê…), mỡ động vật và nhiều rau xanh cùng trái cây, góp phần giảm sự phát triển của khối u ở tuyến tiền liệt cũng như nguy cơ tái phát bệnh sau điều trị. Bên cạnh đó, tập thể dục cải thiện sức khỏe, tránh mất kiểm soát cân nặng và cải thiện tình trạng mất cân bằng tâm sinh lý. Nếu có các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh, cần tham khảo ý kiến tư vấn của bác sĩ về các kết quả xét nghiệm và lựa chọn các phát đồ điều trị phù hợp. Nếu được chẩn đoán và điều trị sớm, nhiều biến thể ung thư tuyến tiền liệt sẽ có xu hướng phát triển chậm và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến sức khỏe nam giới.

ThS. Nguyễn Vân Hương – Khoa KTXNYH (Tổng hợp)

Ảnh: Internet