Trường ĐH Nguyễn Tất Thành đồng hành nâng cao năng lực OCOP, thúc đẩy kinh tế địa phương Vĩnh Long

NTTU – Trong bối cảnh chương trình OCOP trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế nông nghiệp và phát triển sản phẩm đặc trưng địa phương, “Thiết kế giỏ quà, hộp quà đặc sản địa phương và quà Tết – Lễ hội chứa sản phẩm OCOP tỉnh Vĩnh Long”, do Trường Đại học Nguyễn Tất Thành phối hợp triển khai cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Vĩnh Long đã nổi lên như một hoạt động có ý nghĩa kinh tế – xã hội sâu rộng 

Đây là hoạt động thuộc đề tài khoa học và công nghệ cấp tỉnh “Nghiên cứu, xây dựng mô hình không gian vận hành và hỗ trợ phát triển sản phẩm có thương hiệu của tỉnh Vĩnh Long” với mục tiêu hình thành hệ sinh thái thương hiệu hiện đại cho Đồng bằng sông Cửu Long, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, gia tăng năng lực cạnh tranh và khai thác giá trị đặc trưng của sản phẩm địa phương. Không chỉ dừng lại ở việc tạo sân chơi sáng tạo cho các doanh nghiệp và hợp tác xã, cuộc thi còn góp phần nâng cao năng lực quản trị sản phẩm, chuẩn hóa bao bì – thiết kế, gia tăng giá trị nông sản và mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường cho các chủ thể OCOP của tỉnh. Thông qua sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành và Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, sự kiện đã trở thành điểm nhấn quan trọng trong chiến lược phát triển thương hiệu và kinh tế địa phương, đồng thời thể hiện quyết tâm đưa sản phẩm OCOP Vĩnh Long từng bước khẳng định vị thế trên thị trường khu vực và quốc gia. Cuộc thi không chỉ lan tỏa bản sắc văn hóa Vĩnh Long qua những thiết kế giỏ quà tinh tế mà còn mở ra hướng phát triển bền vững, kết nối kinh tế – văn hóa – du lịch, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn tăng trưởng 2025–2030.

Tác động thúc đẩy kinh tế nông nghiệp, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm địa phương

Cuộc thi Thiết kế giỏ quà OCOP Vĩnh Long năm 2025 đã tạo ra những chuyển biến tích cực trong hoạt động sản xuất – kinh doanh của các chủ thể OCOP, góp phần thúc đẩy tiêu thụ nông sản và nâng cao giá trị kinh tế ngành nông nghiệp. Việc chuẩn hóa thiết kế, nâng cấp bao bì và xây dựng bộ sản phẩm quà tặng theo hướng thương mại hóa giúp nông sản địa phương bước ra khỏi vai trò sản phẩm thô, từng bước trở thành hàng hóa có giá trị gia tăng cao, phù hợp với nhu cầu thị trường trong dịp Tết và các lễ hội lớn. Đối với Vĩnh Long – một trong những vùng nguyên liệu quan trọng của Đồng bằng sông Cửu Long – hoạt động này có ý nghĩa đặc biệt trong việc hỗ trợ tiêu thụ nông sản theo hướng ổn định và bền vững, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận phân khúc thị trường quà biếu, vốn có nhu cầu lớn vào cuối năm.Không chỉ là hoạt động sáng tạo, giỏ quà OCOP còn là phương tiện góp phần khẳng định bản sắc văn hóa và hình ảnh tỉnh Vĩnh Long. Thông qua thiết kế đồng bộ, tinh tế và mang tính biểu trưng, nhiều sản phẩm dự thi đã phản ánh rõ nét đặc thù văn hóa miền Tây, từ hình ảnh sông nước, làng nghề truyền thống đến hoa văn đặc hữu của vùng đất phù sa. Đây là cơ sở quan trọng để tỉnh tiếp tục xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu địa phương giai đoạn 2025–2030, hướng tới mục tiêu nâng cao vị thế của Vĩnh Long trong hệ sinh thái OCOP quốc gia.

Một sản phẩm dự thi

Cuộc thi đã tạo môi trường thuận lợi để các nhóm hộ, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và các làng nghề thể hiện năng lực sáng tạo, qua đó củng cố mối liên kết trong cộng đồng OCOP. Sự tham gia của các nghệ nhân, nhà thiết kế và lực lượng trẻ không chỉ làm phong phú sản phẩm mà còn lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo rộng rãi trong xã hội. Cuộc thi đã góp phần nâng cao nhận thức của người dân về giá trị văn hóa – kinh tế của sản phẩm địa phương, khuyến khích ưu tiên sử dụng sản phẩm OCOP trong đời sống và hoạt động lễ hội, từ đó mở rộng không gian tiêu dùng trong cộng đồng.Việc chuẩn hóa và nâng cao chất lượng giỏ quà OCOP mở ra khả năng định vị các sản phẩm này như một bộ phận quan trọng của ngành du lịch tỉnh. Khi được trưng bày tại các điểm du lịch, hội chợ, trung tâm thương mại và sân bay, giỏ quà OCOP có thể trở thành “đại sứ văn hóa” giúp du khách tiếp cận đặc sản địa phương một cách thuận tiện và giàu trải nghiệm. Đây là định hướng phù hợp trong chiến lược phát triển du lịch gắn với tài nguyên bản địa, góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ và nâng cao doanh thu cho các doanh nghiệp và hợp tác xã.

Một trong những điểm nhấn nổi bật của cuộc thi là việc khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, phù hợp định hướng phát triển kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn của tỉnh. Việc ứng dụng các vật liệu như tre, lục bình, mây, gỗ tự nhiên và bao bì kraft không chỉ tạo nét đẹp riêng cho giỏ quà OCOP mà còn góp phần giảm thiểu rác thải, khuyến khích tái sử dụng và bảo vệ môi trường. Sự thay đổi này cho thấy tư duy sản xuất của các chủ thể OCOP đã chuyển dịch theo hướng trách nhiệm hơn, bền vững hơn, phù hợp xu hướng tiêu dùng mới và định hướng phát triển của tỉnh.

Định hình hướng phát triển sản phẩm OCOP Vĩnh Long năm 2025

Năm 2025 đã ghi nhận sự thay đổi đáng chú ý trong thị trường quà tặng OCOP, khi xu hướng tiêu dùng chuyển sang đề cao giá trị trải nghiệm, tính văn hóa và yếu tố bền vững. Các mẫu giỏ quà dự thi năm nay phản ánh rõ xu thế này, với sự kết hợp hài hòa giữa thiết kế tinh gọn, giàu bản sắc văn hóa và chú trọng vật liệu thân thiện môi trường. Đây là những tín hiệu tích cực cho thấy sản phẩm OCOP Vĩnh Long đang từng bước tiệm cận nhu cầu và kỳ vọng của thị trường hiện đại.
Việc nhiều chủ thể OCOP đầu tư vào sản phẩm chế biến sâu như chips khoai lang, chocolate ca cao, trái cây sấy lạnh… cho thấy xu hướng dịch chuyển từ xuất thô sang thương mại hóa sản phẩm theo hướng gia tăng giá trị. Sự đổi mới này không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn mở ra cơ hội phát triển các dòng sản phẩm chiến lược phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu.
Những sản phẩm lồng ghép hình ảnh chợ nổi, làng nghề đan lát, hoa văn bản địa không chỉ đẹp về hình thức mà còn góp phần kể câu chuyện văn hóa của tỉnh Vĩnh Long một cách sinh động. Đây là hướng đi chiến lược trong việc khẳng định vị thế sản phẩm OCOP trên thị trường, tạo ra lợi thế cạnh tranh mà các sản phẩm từ vùng khác khó có được.
Hướng phát triển tất yếu: Những giỏ quà OCOP năm 2025 cho thấy sự hòa quyện hài hòa giữa giá trị truyền thống và tư duy sáng tạo, kết hợp với công nghệ chế biến hiện đại. Sự hội tụ này tạo ra sản phẩm có giá trị cao, đáp ứng yêu cầu của thị trường và góp phần định vị dòng sản phẩm OCOP Vĩnh Long theo hướng chuyên nghiệp, bền vững và có khả năng cạnh tranh liên vùng.
Trong vai trò Phó Trưởng ban Giám khảo, PGS.TS. Trần Thị Hồng đã đồng hành cùng toàn bộ quá trình đánh giá các mẫu giỏ quà OCOP năm 2025. Dưới đây là cuộc trao đổi nhanh với bà về những xu hướng nổi bật và định hướng phát triển trong tương lai.

NTTU: Xin PGS cho biết cảm nhận chung về chất lượng các sản phẩm dự thi năm nay?

PGS.TS. Trần Thị Hồng: Năm nay tôi đánh giá cao sự tiến bộ của các doanh nghiệp và hợp tác xã. Các mẫu giỏ quà không chỉ đẹp về hình thức mà còn chú trọng tính câu chuyện, giá trị văn hóa và khả năng thương mại hóa. Nhiều chủ thể đã có tư duy sản phẩm rất rõ ràng, thể hiện qua cách bố trí các mặt hàng bên trong giỏ quà và cách xây dựng tổng thể thương hiệu.

NTTU: Bà đánh giá thế nào về các xu hướng sản phẩm thể hiện trong cuộc thi?

PGS.TS. Trần Thị Hồng: Có thể nói rằng bốn xu hướng lớn gồm sức khỏe – tự nhiên, chế biến sâu, bản sắc văn hóa và vật liệu thân thiện môi trường đã thể hiện rất rõ. Đây là tín hiệu tích cực vì nó cho thấy các chủ thể OCOP đang bắt kịp nhu cầu thị trường. Tôi đặc biệt ấn tượng với sự sáng tạo trong việc kể chuyện văn hóa của tỉnh thông qua thiết kế giỏ quà, giúp sản phẩm trở nên khác biệt và dễ ghi nhớ hơn.

NTTU: Vật liệu xanh được sử dụng nhiều trong năm nay. Điều này có ý nghĩa gì đối với phát triển OCOP?

PGS.TS. Trần Thị Hồng: Việc sử dụng vật liệu xanh là một bước tiến quan trọng. Nó vừa đáp ứng tiêu chí của cuộc thi, vừa phù hợp xu hướng tiêu dùng văn minh. Tỉnh Vĩnh Long có sẵn các nguyên liệu thủ công như lục bình, tre, mây – việc đưa chúng vào giỏ quà giúp lan tỏa sản phẩm thủ công địa phương và tăng cơ hội việc làm cho các làng nghề. Đây cũng là hướng tiếp cận bền vững mà chương trình OCOP khuyến khích.

NTTU: Theo bà, cuộc thi đã mang lại lợi ích như thế nào cho doanh nghiệp và hợp tác xã?

PGS.TS. Trần Thị Hồng: Cuộc thi giúp các chủ thể OCOP nhìn nhận rõ hơn giá trị của thiết kế bao bì và câu chuyện thương hiệu. Nhiều doanh nghiệp cho biết sau cuộc thi họ có thêm ý tưởng để cải tiến sản phẩm, mở rộng phân khúc khách hàng và nâng cao năng lực cạnh tranh. Đây là mục tiêu mà Ban Tổ chức và Trường Đại học Nguyễn Tất Thành luôn hướng đến: hỗ trợ địa phương phát triển sản phẩm theo hướng chuyên nghiệp và bền vững.

NTTU: Bà kỳ vọng gì về định hướng phát triển sản phẩm quà tặng OCOP trong thời gian tới?

PGS.TS. Trần Thị Hồng: Tôi kỳ vọng Vĩnh Long sẽ phát triển bộ sưu tập giỏ quà OCOP mang bản quyền thiết kế riêng của tỉnh, có thể nhân rộng trong các sự kiện văn hóa – du lịch. Nhà trường sẵn sàng hợp tác đào tạo, xây dựng tiêu chuẩn mẫu, hỗ trợ nâng cấp nhận diện thương hiệu và chuyển giao công nghệ thiết kế. Nếu tiếp tục được đầu tư bài bản, sản phẩm OCOP Vĩnh Long hoàn toàn có thể vươn tầm khu vực.

PGS.TS. Trần Thị Hồng, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Nguyễn Tất Thành trao đổi với các giám kháo tại cuộc thi 

Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Vĩnh Long, các sở ngành và Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, cuộc thi đã mở ra hướng phát triển mới cho dòng sản phẩm quà tặng đặc trưng của Vĩnh Long trong giai đoạn 2025-2030. Bên cạnh đó, việc ứng dụng mạnh mẽ các vật liệu xanh, các thiết kế bền vững đã giúp cuộc thi trở thành biểu tượng cho định hướng phát triển kinh tế tuần hoàn của tỉnh Vĩnh Long. Quan trọng hơn, cuộc thi tạo nền móng để Vĩnh Long xây dựng bộ sản phẩm quà tặng địa phương có khả năng thương mại hóa rộng rãi, hướng tới thị trường quốc gia và từng bước tiếp cận thị trường quốc tế thông qua các sự kiện, hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại. Đây chính là giải pháp dài hạn nhằm nâng cao chỉ số thương hiệu địa phương, thu hút đầu tư và tăng cường năng lực cạnh tranh vùng, khẳng định vị thế Vĩnh Long trong hệ sinh thái OCOP vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Phòng KHCN