Vai trò và ý nghĩa của xét nghiệm D-dimer

NTTU – D-dimer là một sản phẩm thoái giáng của Fibrin trong quá trình tiêu sợi huyết dưới tác động của Plasmin. D-dimer đã được sử dụng rộng rãi trên lâm sàng như một chỉ số để phát hiện sự hình thành fibrin trong điều kiện có huyết khối

Xét nghiệm D-dimer là gì?

D-dimer là sản phẩm phân hủy fibrin (hoặc FDP), một đoạn protein nhỏ có trong máu sau khi cục máu đông bị phân hủy do tiêu sợi huyết. Nó được đặt tên như vậy vì chứa hai đoạn D của protein fibrin nối với nhau bằng một liên kết chéo.

Sự hình thành phân tử D-dimer

Thường thì đông máu là quá trình quan trọng giúp cơ thể không bị mất quá nhiều máu khi bị thương. Sau khi vết thương lành lại, theo cơ chế tự nhiên, cục máu đông sẽ tự phá vỡ. Trong cơ thể, quá trình tạo cục đông và quá trình tan cục đông (tạo Fibrin và tiêu Fibrin) luôn cân bằng với nhau. Tuy nhiên trong một số trường hợp, cục máu đông không tan một cách tự nhiên hoặc tự hình thành bên trong lòng mạch mà không có bất kì tổn thương nào trước đó – trong những điều kiện này, nồng độ D-dimer trong máu sẽ tăng lên. Do vậy, xét nghiệm D-dimer là phương pháp giúp nhận biết có sự tồn tại của huyết khối trong thể hay không.

Vai trò của xét nghiệm D–dimer

Xét nghiệm D-dimer

Xét nghiệm D-dimer được sử dụng để sàng lọc xem cơ thể bạn có bị rối loạn đông máu hay không. Những rối loạn này bao gồm:

• Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT): cục máu đông hình thành sâu bên trong tĩnh mạch. Những cục máu đông này thường gặp ở cẳng chân, nhưng chúng cũng có thể xảy ra ở các bộ phận khác của cơ thể;
• Thuyên tắc phổi (PE): thường xảy ra khi cục máu đông ở một bộ phận khác của cơ thể vỡ ra và di chuyển đến phổi. Cục máu đông ở DVT là một nguyên nhân phổ biến của PE;
• Đông máu nội mạch lan tỏa (DIC): một tình trạng khiến quá nhiều cục máu đông hình thành trong cơ thể, có thể gây tổn thương cơ quan và các biến chứng nghiêm trọng khác. Ngoài việc sử dụng xét nghiệm D-dimer để giúp chẩn đoán DIC, các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sử dụng xét nghiệm này để giúp theo dõi hiệu quả của việc điều trị DIC;
• Đột quỵ: tắc nghẽn nguồn cung cấp máu lên não;

Ý nghĩa xét nghiệm D-Dimer 

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số D-dimer thấp hoặc bình thường trong máu, có nghĩa là bạn có thể không bị rối loạn đông máu. Xét nghiệm D-dimer đóng vai trò góp phần loại bỏ những nghi vấn về tình trạng tăng đông, huyết khối trong cơ thể.

Trường hợp kết quả cho thấy mức D-dimer cao hơn bình thường, bác sĩ có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh để tìm hiểu về khả năng bị rối loạn đông máu hay không, bao gồm: siêu âm doppler, chụp mạch CT, xạ hình phổi…

ThS. Quốc Kỳ Duyên – Khoa KTXNYH (tổng hợp)

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Clot Care Online Resource. San Antonio (TX): ClotCare; c2000–2018. What is the d-Dimer test?; [cited 2020 Jan 8]; [about 4 screens]. Available from: http://www.clotcare.com/faq_aspx
2. UF Health: University of Florida Health. Gainesville (FL): University of Florida Health; c2020. D-dimer test: Overview; [updated 2020 Jan 8; cited 2020 Jan 8]; [about 2 screens]. Available from: https://ufhealth.org/d-dimer-test